آیا بعد از چندین بار بیدار شدن نوزاد در شب به دنبال سومین لیوان قهوه هستید؟ آیا احساس نگرانی می کنید که وقفه های شبانه هرگز به پایان نرسند؟ این بیداری ها و خستگی های بعد از آن واقعا طاقت فرسا است. البته طبیعی است که سوالات زیادی داشته باشید و حتی کمی در مورد الگوها و تنظیم خواب نوزاد خود نگران باشید.
ما در اینجا پاسخگوی شما هستیم.
ابتدا یک نفس عمیق بکشید و به خود یادآوری کنید که طیف وسیعی از رفتارهای طبیعی خواب برای نوزادان در اولین سال زندگی آنها وجود دارد نه بعد از آن.
خواب نوزاد از چند ماهگی تنظیم میشود
در روز های اول بعد از تولد نوزاد، اکثر نوزادها میخوابند و برای مادر مشکلی ایجاد نمی‌کنند.
در این زمان شما باید عادت خواب نوزاد را درست کنید.
قبل از به دنیا آمدن نوزاد آنها در شکم مادر روند خوابی متفات داشته اند. جنین داخل شکم مادر با فعالیت های روزانه مادر میخوابد.
در واقع فعالیت های روزانه و حرکت های مادر باعث تکام خوردن جنین و خوابیدن آن می‌شوند. از طرفی آرامش مادر در شب باعث میشود که نوزاد در شب بیدار شود.
این فعالیت‌ها باعث میشود که نوزاد بعد از تولد در با این روند به دنیا بیاید.
و به همین دلیل نوزاد در شب اغلب بیدار است.
پس به این ترتیب اولین کار برای تنظیم خواب نوزاد آموزش شب و روز به نوزاد است.
این کار را میتوانید از هفته دوم بعد از تولد شروع کنید. تا چهار ماهگی که اولین عقبگرد خواب رخ میدهد(رگرسیون).
بعد از اینکه عقبگرد خواب نوزاد چهار ماهه پایان یافت میتوانید آموزش خواب را برای تنظیم خواب نوزادتان شروع کنید.
برای مطالعه مقاله خواب نوزاد اینجا کلیک کنید.
چطور خواب نوزاد را تنظیم کنیم
ترک عادات بد خواب کودک یکی از مهمترین کارهایی است که می توانید برای سلامتی او و خودتان انجام دهید.
این نکات را رعایت کنید تا کودک را در طول شب بخوابانید.
در روزهای اولیه زندگی با یک نوزاد تازه متولد شده، شما بر روی بهترین چیز برای نوزاد متمرکز هستید.
بنابراین بی‌خوابی‌های شبانه بهای ناچیزی به نظر می رسد.
اما در هفته ششم، بیدار شدن از خواب هر چند ساعت یکبار، شروع به خسته کردن شما می کند.
در ماه سوم، شما وانمود می کنید که خواب هستید و امیدوارید که همسر شما ابتدا بلند شود و یک بطری شیر خشک بیاورد.
نمی توانید به یاد بیاورید که احساس خستگی نکردن چگونه است.
خبر خوب این است که اگر به بچه ها بین 3 تا 4 ماهگی آموزش دهید، شب ها می خوابند.
نکته اصلی اجتناب از عادات بد خواب است که می تواند سالها با شما همراه باشد.
یک برنامه هفت روزه را در نظر بگیرید:
روز اول: یک روال منظم را شروع کنید
بسیاری از نوزادان روزها و شب‌های خود را با هم اشتباه میگیرند.
در طول روز به مدت طولانی چرت می زنند و هنگام خواب شب کاملا سرحال هستند.
اما تکنیک آموزش خواب ما این مشکل را برطرف می کند.
آخرین تحقیقات نشان می دهد که تفاوت بین شب و روز را می توان به نوزادان آموخت.
شما فقط باید نشانه هایی به نوزاد ارائه دهید که این موضوع را درک کنند.
نوزاد را در روز اول زود بیدار کنید و روزانه عادت کنید که هر روز همزمان با آن بلند شوید.
گهواره آنها را نزدیک پنجره قرار دهید و پرده ها را باز کنید.
نور طبیعی به نوزادان کمک می کند تا ریتم شبانه روزی خود را سازماندهی کنند.
اگر آنها در خواب روز از چرت زدن بیدار شوند، می فهمند که وقت بیدار شدن است. اگر شب ها در تاریکی بیدار شوند، یاد می گیرند که دوباره باید بخوابند.
در شب، یک برنامه روتین را شروع کنید.
یک روال خاص قبل از خواب را برنامه ریزی کنید.
مثلا:
به نوزاد لباس خواب بپوشانید.
چراغ اتاق نوزاد را درست قبل از وارد کردن آنها به اتاق خاموش کنید.
یک داستان یا یک آهنگ (لالایی یا یک آهگ ملایم)بخوانید، که به کاهش سرعت حرکتی و حسی کودک شما کمک می کند.
روز دوم: تمرین کامل می شود
در روز دوم، بر ایجاد روال ثابتی که شروع کرده اید تمرکز کنید.
اگر کودک شما هنوز به تغذیه شبانه نیاز دارد، زمان خوبی است تا تفاوت بین روز و شب را برجسته کنید.
تغذیه شبانه را بسیار آرام و با نور کم انجام دهید.
هر کاری می توانید انجام دهید تا از تحریک و سرحال شن نوزاد خود جلوگیری کنید.
در طول روز، تغذیه را به یک زمان با فعالیت زیاد تبدیل کنید.
مثلا پای آنها را قلقلک دهید یا آهنگ بخوانید.
در این صورت آنها تفاوت را درک می کنند.
به مواردی که نوزاد شما را در شب آرام می کند نیز دقت کنید.
به طور مثال:
حمام ممکن است برای یک کودک آرامش بخش باشد و برای کودک دیگر نشاط آور باشد.
ممکن است بخواهید از صدای سفید استفاده کنید.
صدای زمزمه فن یا کولر گازی یا رادیویی که روی موج خش خش کار میکند برای بسیاری از نوزادان خوب عمل می کند.
خوبی نویز سفید این است که می توانید با گذشت زمان، هنگامی که کودک شما به طور قابل پیش بینی تری به خواب می رود، آن را از بین ببرید.
روز سوم: گریه آغاز می شود
محکم باشید! روز سوم شامل قرار دادن نوزاد در تخت خودش در حالی که هنوز بیدار است، می شود.
این مهمترین کاری است که میتوانید انجام دهید.
اگر آنها هنگام تغذیه قبل خواب در حال شیر خوردن به خواب می روند.
آنها را به قدری تحریک کنید که وقتی آنها را در گهواره قرار می دهید، چشم های آنها باز شود.
البته ممکن است کمی یا زمان زیادی گریه کند.
اما مطمئن باشید این کار برای شما سخت تر از نوزاد شما خواهد بود.
به طور طبیعی والدین گوش دادن به صدای گریه کوچولوی خود را آزاردهنده می دانند.
اما فقط به خود یادآوری کنید که نتیجه نهایی خوابیدن نوزاد است و این به نفع کل خانواده خواهد بود.
این نگرانی را از خود دور کنید که نادیده گرفتن کودک در حالی که او گریه میکند به او صدماتی وارد می کند.
اگر همه نیازهای آنها را از راه های دیگر برآورده کرده اید، مطمئناً این وضعیت احساس امنیت آنها را کاهش نمی دهد.
همچنین نگران این نباشید که اجازه دهید یک نوزاد خیلی کوچک گریه کند.
در حقیقت، هرچه نوزاد کوچکتر باشد، این روند راحت تر خواهد بود.
نکته
نوزادان بزرگتر از 5 یا 6 ماه به طور طبیعی بیشتر ناراحت می شوند زیرا شما قوانین مربوط به آنها را تغییر داده اید.
از طرف دیگر، آموزش خواب برای یک کودک 3 ماهه آسان تر است زیرا آنها فقط روال معمول شما را می دانند.
والدین همیشه فکر می کنند با نوزادان کوچکتر گریه بیش از حد معمول ادامه خواهد داشت.
نوزادان زیر 5 ماه اغلب فقط 15 یا 20 دقیقه ممتد گریه میکنند.
در صورت داشتن اضطراب قبل از خواب، به طور دوره‌ای نوزاد خود را بررسی کنید و به او اطمینان دهید که آنجا هستید.
اولین شب را هر 5 دقیقه درنظر بگیریn.
اما بازدیدهای خود را مختصر کنید: چراغ را روشن نکنید، آنها را از تخت کودک برندارید یا به آنها پستانک یا شیشه شیر ندهید.
اگر آنها با یکی از این وسایل به خواب بروند، اگر بیدار شوند و یا در خواب دوباره برای آن گریه می کنند.
روز چهارم: سختی کشیدن
روز سوم یک روز طولانی بود. انتظار بهبود در روز چهارم را داشته باشید.
کودک شما کمی زودتر به یاد می آورد که گریه نتیجه ای ندارد.
وقتی اعتراض می کنند، زمان پاسخگویی خود را به هر ده دقیقه افزایش دهید.
هر اتفاقی که بیفتد تسلیم نشوید. با این کار کودک یاد می گیرد دوباره دراز بکشد و بخوابد.
روز پنجم: کودک مستقر می شود
اکثر نوزادان طی 3 تا 5 روز با این برنامه آشنا می شوند، بنابراین این می تواند شب خوش شانسی شما باشد.
اگر فرزند شما هنوز دست شما را نگه داشته است، زمان پاسخگویی خود را به 15 دقیقه افزایش دهید.
برخی از نوزادان نیاز به اطمینان مکرر دارند که مطمعن شوند شما در حال بررسی آنها هستید، اما برخی دیگر نیاز به این کار ندارند.
بررسی نوزاد به نفع والدین است.
اگر متوجه شدید که هر بار که وارد اتاق می شوید کودک خود را تحریک و هیجان زده می کنید.
اگر می توانید دور ماندن را تحمل کنید، خوب است این کار را انجام دهید.
به جای آن از طریق شکاف درب به آنها نگاه کنید تا شما را نبینند.
یک مشکل دیگر در این مرحله تغذیه شبانه است.
تقریباً نوزادانی تا 5 کیلوگرم و تا 3 تا 4 ماهگی، اکثرا آماده تسلیم شدن هستند. اما شما نمی توانید شیردهی را برای نوزادان کوچکتر متوقف کنید.
با این حال، میتوانید شیردهی را تا آنجا که ممکن است کوتاه و ساکت نگه دارید. نوزاد خود را در آغوش بگیرید اما برای او آواز نخوانید.
چراغ‌ها را حتی در هنگام تعویض پوشک خاموش نگه دارید و به محض اتمام کار آنها را در تخت خواب بگذارید.
به این باور نپردازید که نوزادان بزرگتر به دلیل گرسنگی بیدار می شوند.
نوزادان سنگین‌تر در صورتی که وزنشان بیش از 5 تا 5 و نیم‌کیلوگرم باشد، نیاز کمتری به تغذیه شبانه دارند.
بنابراین به احتمال زیاد از روی عادت بیدار می‌شوند.
نوزادان بزرگتر گاهی اوقات جغد می‌شوند.
تغذیه بیش از حد در شب به این معنی است که آنها بیشتر خرابکاری میکنند و همین امر باعث می شود دوباره بیدار شوند.
روز ششم: کودک در طول شب می خوابد
به نظر تمام خوشبختی های دنیا را به شما داده اند، اینطور نیست؟
اما به هر حال کمی در شب بیدار خواهید شد.
ممکن است برای بررسی وضعیت نوزاد از خواب برخیزید، اما آرام باشید.
آنها را با ملحفه های گرم بپوشانید تا نیازی به نگرانی در مورد نوزاد نداشته باشید.
حالا که پیشرفت زیادی کرده اید، با عجله زیاد آن را خراب نکنید.
بگذارید فرزندتان خودش را آرام کند. شما همچنین باید استراحت کنید تا راندمان جسمی و فکری بهتری داشته باشید.
روز 7: شما نیز آرام می خوابید
به خود یک آفرین بزرگ بگویید.
نه تنها خواب خود را دوباره به دست آورده اید، بلکه هدیه مهمی نیز به کودک خود داده اید.
عادات خوب خواب به اندازه رعایت بهداشت برای سلامتی نوزاد بسیار مهم است. مطمئناً مواردی مانند بیماری، خواهر یا برادر جدید یا فرد نا آشنا وجود خواهد داشت.
حتی کودکانی که خوب خوابیده اند گاه و بی گاه دچار مشکل می شوند.
اما هر زمان که نیاز شد به برنامه بی عیب و نقص خود بازگردید.
فرزند شما در دفعه دوم با دشواری کمتری پاسخ می دهد زیرا از قبل تمرین کرده اند.
تجربه تنظیم خواب نوزاد
هر نوزاد فردی منحصر به فرد است و این به معنی تفاوت در نحوه خوابیدن آنها است.
اما اجازه دهید نگاهی به برخی از روندهای کلی که ممکن است تجربه کنید، بیندازیم.
تنظیم خواب نوزاد یک ماهه
شما با کودک کوچک خود از بیمارستان به خانه می‌آیید.
احتمالاً به نظر می رسد که تنها چیزی که نوزاد شما می خواهد انجام دهد خوابیدن است (از آن لذت ببرید!).
در چند ماه اول زندگی نوزاد، آنها 15 تا 16 ساعت در روز را در خواب می گذرانند.
که اغلب چرت های کوتاه است.
این چرت های کوتاه اغلب وابسته به تغذیه و خراب کردن پوشکشان (مدفوع)است.
تغذیه نوزادان در این زمان معمولا هر 2 تا 3 ساعت است.
و این موضوع باعث بیداری مکرر در شبانه روز است.
چرا اینقدر غذا؟
10 تا 14 روز اول زندگی نوزاد با شیر خوردن فراوان می گذرد.
در این مدت، شما حتی ممکن است نیاز به بیدار کردن یک نوزاد خوابیده داشته باشید.(نوزاد نباید بیشتر از 3 تا 4 ساعت گرسنه بخوابد).
هنگامی که آنها به وزن ایده ال خود می رسند، پزشک متخصص اطفال به شما می گوید نیازی نیست که کودک را برای تغذیه در شب بیدار کنید.
در عوض ممکن است که در ساعات عصر نیاز باشد بیشتر به نوزاد شیر دهید.
اما قبل از شروع خوشحالی برای خوابیدن نوزاد، باید بدانید که برای نوزادان تازه متولد شده طبیعی است که آنها هر 3 تا 4 ساعت در طول شب بیدار شوند تا غذابخورند، حتی اگر آنها را بیدار نکنید.
برخی از نوزادان ممکن است با نزدیک شدن به 3 ماهگی به یک دوره خواب طولانی‌تر از 6 ساعت برسند.
نوزادان تازه متولد شده معمولاً چرخه های روز و شب را تشخیص نمی دهند.
برای کمک به توسعه این درک، می توانید شبیه سازی و نور بیشتری را در ساعات روز به آنها ارائه دهید.
برای تشویق بیشتر به عادات خوب خواب، محیطی آرام و تاریک برای خواب شب ایجاد کنید و نوزاد را هنگام خواب آلودگی در تخت خواب بگذارید، اما هنوز نخوابیده باشد.
پیشگیری از SIDS
سندرم مرگ ناگهانی نوزادSIDS) )معمولا ممکن است در اولین ماه های زندگی کودک رخ دهد.
بنابراین مراقبت و اقدامات پیشگیرانه SIDS مهم است.
با خواندن این مقاله بیشتر بدانید.
تنظیم خواب نوزاد سه ماهه تا پنج ماهه
پس از 6 تا 8 هفته اول به عنوان والدین جدید، احتمالاً متوجه می شوید که کودک شما هوشیارتر است و می خواهد زمان بیشتری را در طول روز با شما در ارتباط باشد.
در همین زمان ممکن است متوجه شوید که نوزاد یکی از چرت های خود را کم می کند و هر روز حدود یک ساعت کمتر می خوابد.
با طولانی شدن فاصله بین چرخه های خواب، الگوهای خواب نیز شروع به توسعه می کند.
حداقل یک دوره طولانی از حدود 6 ساعت خواب یا بیشتر ممکن است در شب ظاهر شود.
شما می توانید از این کار استقبال کنید و نیازی به بیدار کردن کودک کوچک خود ندارید مگر اینکه توسط پزشک توصیه شود.
گذاشتن کودک در رختخواب هنگامی که خواب آلوده است را ادامه دهید.
این کار موفقیت هایی در آینده را ایجاد می کند و به کودک شما کمک می کند تا خود را برای خوابیدن آرام کند. این یک مهارت بسیار ارزشمند است.
اگر قبلاً برخی از برنامه های شبانه را ایجاد نکرده اید، ممکن است بخواهید همین حالا این کار را انجام دهید.
هنگامی که کودک شما شروع به رگرسیون خواب و جهش های رشدی می کند، این روال ها می توانند باعث کاهش مشکلات خواب شوند.
آیا میدانید رگرسیون خواب چیست؟
درست زمانی که کودک شما در یک ریتم خوب قرار میگیرد و فقط یک یا دو بار در شب بیدار می شود، ممکن این روند تغییر کند و کودک به طور مکرر از خواب بیدار شود.
همچنین در طول روز دوباره خواب کودک بهم میریزد و چرت های کوتاه تری میزند.
اینها برخی از علائم شروع رگرسیون خواب نوزاد است.
اگرچه رگرسیون خواب(عقبگرد خواب) باعث ایجاد مشکلاتی می شود، اما در واقع نشانه این است که نوزاد شما در حال رشد است.
بنابراین تحمل کنید و اطمینان داشته باشید که خواب بهتر در پیش است.
6تنظیم خواب نوزاد شش ماهه تا هشت ماهه
تا 6 ماهگی، اکثر نوزادان آماده هستند تا شب (8 ساعت یا بیشتر) را بدون تغذیه بگذرانند.
گرچه هنوز ممکن است نوزاد یکبار از خواب بیدار شود.
در حدود 6 تا 8 ماهگی، ممکن است متوجه شوید که کودک شما آماده است یک چرت دیگر بزند و فقط 2 یا 3 ساعت طول بکشد.
اما احتمالاً در طول روز 3 تا 4 ساعت می خوابد، زیرا تعداد خوابیدن در روز ممکن است بیشتر باشد.
بررسی ایمنی
با تحرک بیشتر کودک، بسیار مهم است که برای بررسی محل خواب او از نظر خطرات احتمالی وقت بگذارید.
ممکن است بخواهید موبایل ها و سایر مواردی را که می توانند در دست بگیرند را از دسترس دور کنید.
بررسی ایمنی قبل از گذاشتن کودک در تخت بسیار مهم است و فقط چند دقیقه وقت شما ار میگیرد.
یک عقبگرد دیگر می تواند در حدود 6 ماهگی اتفاق بیفتد زیرا نوزاد شما دچار اضطراب جدایی می شود.
اگر شما هنوز کودک خود را تشویق نکرده اید که به تنهایی بخوابد، ممکن است زمان بسیار سختی برای معرفی آن باشد.
اگر کودک شما فقط سر و صدا و بهانه گیری میکند و هیچ مشکلی ندارد. سعی کنید روی سرش به آرامی دست بکشید و به آرامی آواز بخوانید. تا به جای اینکه او را از تخت کودک بیرون بیاورید، به او اطلاع دهید که پیشش هستید.
9 تا 12 ماهگی
امیدوارم تا 9 ماهگی شما و نوزاد یک روال خواب خوب در طول روز و شب برقرار کنید.
در حدود 9 ماهگی، این احتمال بسیار زیاد است که کودک شما شب ها بین 9 تا 12 ساعت بخوابد.
آنها همچنین احتمالاً 3 تا 4 ساعت در صبح و بعد از ظهر چرت می زنند.
زمانی بین 8 تا 10 ماهگی، بسیار عادی است که با بازگشت مجدد بی خوابی یا حتی رگرسیون خواب مواجه شوید، چون کودک به مراحل مهم رشد خود میرسد.
در این برهه زمانی نوزاد برای خوابیدن دچار مشکل است و چرت های کوتاه تری می زند.
همچنین او شروع به خزیدن یا ایستادن می کند و صداهای جدیدی را یاد می گیرد.
اگر به روال هایی که ایجاد کرده اید پایبند باشید، نوزاد شما باید در مدت زمان کوتاهی به الگوهای معمول خواب خود بازگردد.
شربت تنظیم خواب نوزاد
از نظر متخصصان هیچ شربتی به نوزاد زیر 2 سال نباید بدهیم. مگر در زمان تجویز پزشک.
تنها داروهایی که بدون تجویز پزشک میتوان از آنها استفاده کرد(البته نه بیش از حد)قطره ویتامین آ-د و قطره آهن است.
برای درمان بی‌خوابی یا بدخوابی نوزاد میتوانید از راه های دیگری مثل رفتار درمانی، کاهش استرس و اضطراب، آموزش خواب و رژیم غذایی استفاده کنید.
قطره استامینوفن برای تنظیم خواب نوزاد
قطره استامینوفن نوعی تب بر است و زمانی برای نوزادان تجویز میشود که نیاز به کنترل دمای بدن آنهاست.
اما این قطره مقدار کمی مسکن داخل خود دارد. به همین جهت محبوبیت خاصی در بین مادران دارد که به وسیله آن بتوانند نوزاد خود را بخوابانند.
اغلب متخصصین بر این باورند که دارو های خواب آور شاید مدتی خواب نوزاد را تنظیم کنند. اما درواقع باعث ایجاد عادت بد در نوزاد و در آینده خواهد شد.
جدول خواب نوزاد
به دنبال یک برنامه مشترک برای نوزادتان از تولد نباشید نوزادان باهم متفاوت هستند و ویژگی خواب آنها با هم یکسان نیست.
از این رو تلاش کنید عادات خوب خواب را برای نوزاد تقویت کنید . یک برنامه مخصوص تهیه کنید.
اگر در این کار ناموفق هستید با مدرسه خواب موفق شوید. برای ثبت نام اینجا کلیک کنید.
اوایل تولد
در هفته های اول زندگی، انتظار داشته باشید که کودک شما هر 2 تا 3 ساعت یکبار به غذا نیاز داشته باشد.
در مقطعی نزدیک ماه سوم ، یک کشش کمی بیشتر نزدیک به 6 ساعت ممکن است به طور مداوم ظاهر شود.
چهار ماهگی
خواب طولانی تر به احتمال زیاد در شب ثابت می شود. اما در حدود 4 ماهگی ، هنگامی که کودک شما در حال یادگیری الگوهای خواب بزرگسالان است ، ممکن است یک بازگشت کوتاه به بیداری های شبانه داشته باشید.
شش ماهگی
اگرچه ممکن است نوزاد شما نیازی به خوردن در طول شب نداشته باشد، اما احتمال بیدار شدن را حداقل گاهی اوقات داشته باشید.
برای برخی از نوزادانی که در این ماهها شروع به رسیدن به مراحل رشد مانند نشستن و اضطراب جدایی می کنند، ممکن است رگرسیون موقتی خواب ظاهر شود.
نُه ماهگی
اکثر نوزادان در طول شب بین 10 تا 12 ساعت می خوابند. رگرسیون خواب ممکن است به عنوان نقاط عطف بزرگ رشد مانند ایستادن ، حرکت و صحبت کردن به نظر برسد.
| مقدار متوسط خواب روزانه | میانگین تعداد چرت های روزانه | میانگین مقدار کل خواب | سن |
|---|---|---|---|
| 7 تا 8 ساعت | 3 تا 5 چرت | 15 تا 16 ساعت | 0 تا2 ماه |
| 4 تا 6 ساعت | 3 تا 4 چرت | 14 تا 16 ساعت | 3 تا 5 ماه |
| 3 تا 4 ساعت | 2 تا 3 چرت | 14 ساعت | 6 تا 8 ماه |
| 3 تا 4 ساعت | 2 چرت | 14 ساعت | 9 تا 12 ماه |
کاری که والدین می توانند انجام دهند
تنظیم یک روال سالم برای خواب و ایجاد اتاق خواب مناسب نوزاد برای خوابی راحت می تواند کمک کننده باشد.
زمان خواب و بیداری باید هر روز یکسان باشد. تلوزیون، موبایل و سایر مواردی که می‌تواند خواب نوزاد را بهم بزند از نوزاد دور کنید.
مقدار کافئین دریافتی نوزاد را کنترل کنید وسعی کنید نزدیک به زمان خواب کافئین مصرف نکنند.
همچنین دانستن اینکه نوزاد در سنین مختلف چقدر به خواب نیاز دارد نیز مهم است.
از آنجایی که تنظیم خواب نوزاد کاری تقریبا دشوار است، تیم قنداق با ایجاد پلتفرم مدرسه خواب نوزاد بستری آموزشی برای مادرانی ایجاد کرده است که با خواب نوزادشان مشکل دارند و از بی خوابی و شب بیداری رنج میبرند. برای عضویت در مدرسه خواب نوزاد اینجا کلیک کنید.
