مراقبت های لازم برای نوزاد نارس

رشد نوزاد در داخل رحم و در طی چهل هفته کامل می‌شود. اما نوزادانی هستند که قبل از چهل هفته به دنیا می‌آیند که به آنها نوزاد نارس گفته می‌شود.

در این مطلب به مشکلات بعد از تولد این نوزادان، مراقبت و نگهداری از آنها پرداخته‌ایم.

تعریف نوزاد نارس

نوزاد نارس یا زودرس به نوزادانی گفته می‌شود که قبل از هفته سی و هفتم بارداری به دنیا می‌آیند.

در واقع بارداری طبیعی حدود 40 هفته طول می‌کشد. هفته های آخر رحم برای افزایش وزن سالم و رشد کامل اندام‌های حیاتی نوزاد از جمله مغز و ریه بسیار مهم است.

به همین دلیل است که نوزاد نارس ممکن است مشکلات پزشکی بیشتری داشته باشد و ممکن است نیاز به بستری طولانی مدت در بیمارستان داشته باشد.

همچنین یک نوزاد نارس ممکن است مشکلات سلامتی طولانی مدت، مثل ناتوانی‌های یادگیری یا ناتوانی های جسمی داشته باشد.

در گذشته، زایمان زودرس یکی از دلایل اصلی مرگ و میر نوزادان در دنیا بود. اما امروزه با افزایش کیفیت مراقبت از نوزادان و میزان بقای نوزاد نارس بهبود یافته است.

با این حال، طبق گفته مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری، تولد زودرس هنوز هم علت اصلی مرگ و میر در بین نوزادان در سراسر جهان است.

 همچنین یکی از دلایل اصلی اختلالات طولانی مدت سیستم عصبی در کودکان است.

عوامل تولد نوزاد نارس

علت تولد نوزاد نارس اغلب قابل شناسایی نیست. با این حال، عوامل خاصی برای افزایش خطر زایمان پیش از موعد در زنان شناخته شده است.

عواملی مثل:

1. دیابت
2. بیماری قلبی
3. بیماری کلیوی
4. فشار خون بالا
5. چند قلو بودن

عوامل مرتبط به دوران بارداری که احتمال تولد پیش از موعد نوزاد نارس را بیشتر می‌کنند عبارتند از:

1. تغذیه نامناسب
2. سیگار کشیدن قبل و در طول بارداری
3. استفاده از داروهای غیرقانونی یا
4. مصرف نوشیدنی‌های الکلی در دوران بارداری
5. عفونت های خاص مثل عفونت‌های دستگاه ادراری و پرده آمنیوتیک
6. زایمان زودرس در بارداری قبلی
7. رحم غیر طبیعی
8. دهانه رحم ضعیف که زود باز می‌شود
9. بارداری در سن پایین تر از 17 یا بالاتر از 35

انواع نوزاد نارس

سه نوع نوزاد نارس وجود دارد که شامل موارد زیر می شود:

نارس: نوزادانی که بین هفته 34 تا 37 متولد می شوند.

خیلی نارس:این نوزادان زودتر از هفته 32 بارداری به دنیا می‌آیند.

بیش از حد نارس: این نوزادان زودتر از هفته 28 بارداری به دنیا می‌آیند.

نوزادانی که قبل از هفته 29 به دنیا می‌آیند به اصطلاح Micro Preemies(نوزاد نارس ریز)نامیده می‌شوند. آنها کمتر از 1 پوند(450 گرم) وزن و در بالاترین خطر عوارض ناشی از تولد نوزاد نارس خود هستند.

مراقبت از نوزاد نارس

نوزاد نارس اغلب نیاز به مراقبت ویژه دارد. به همین دلیل است که معمولا زندگی خود را در NICU شروع می‌کنند.

 NICU محیطی را فراهم می‌کند که استرس را برای نوزاد محدود می‌کند. همچنین گرما، تغذیه و محافظت لازم برای رشد و نمو مناسب را فراهم می‌کند. با توجه به پیشرفت‌های اخیر در مراقبت از مادران و نوزادان، میزان بقای نوزادان نارس بهبود یافته است.

طی مطالعات انجام شده نرخ بقای نوزادان متولد شده قبل از 28 هفتگی، که بیش از حد نارس تلقی می‌شوند، از 70 درصد در سال 1993 به 79 درصد در سال 2012 افزایش یافته است. با این وجود اما هنوز، همه نوزادان نارس در معرض خطر عوارض طولانی مدت هستند.

مشکلات رشدی، پزشکی و رفتاری می‌تواند تا دوران کودکی ادامه یابد. برخی حتی ممکن است باعث ناتوانی دائمی شوند.

مشکلات طولانی مدت متداول مرتبط با زایمان زودرس، به ویژه نارس بودن شدید، عبارتند از:

1. مشکلات شنوایی
2. از دست دادن بینایی یا نابینایی
3. ناتوانی های یادگیری
4. ناتوانی های جسمی
5. تاخیر در رشد و هماهنگی ضعیف

والدین نوزادان نارس باید توجه دقیقی به رشد شناختی و حرکتی کودک خود داشته باشند. این شامل دستیابی به مهارت های خاصی مانند لبخند زدن، نشستن و راه رفتن است.

رشد گفتاری و رفتاری نیز مهم است که باید نظارت شود. برخی از نوزادان نارس ممکن است در طول دوران کودکی خود به گفتار درمانی یا فیزیوتراپی نیاز داشته باشند.

مراقبت از نوزاد نارس در منزل

نوزاد نارس بعد از ترخیص از بیمارستان به رسیدگی تخصصی پزشک نیاز ندارد. اما همه آنها به مراقبت و ارزیابی منظم پزشکی نیاز دارند.

این شامل ایمن‌سازی‌های روتین است که معمولاً با برنامه‌ای مشابه برای نوزادان انجام می‌شود.

مشکلات پزشکی رایجی که نوزادان نارس ممکن است در دراز مدت با آن مواجه شوند عبارتند از:

آپنه:

نوزادان نارس معمولاً دوره‌هایی از آپنه یا وقفه‌های تنفسی دارند که با بلوغ آنها بهبود می‌یابد.

اگر آپنه باعث کندی ضربان قلب یا تغییر رنگ پوست و چهره نوزاد شود، پزشک دوباره نوزاد را بستری می‌کند.

با این حال، برخی از بیمارستان‌ها نوزادانی که آپنه خفیف دارند اما باعث تغییر رنگ، تغییر ضربان قلب و یا نیاز به تحریک برای تنفس مجدد نوزاد ندارند را با مانیتور آپنه به خانه می‌فرستند. اما هستند بیمارستان هایی که تا نوزاد به الگوی تنفسی بلوغ نرسیده آن را زیر نظر نگه می‌دارند.

یادتان باشد والدین نوزاد نارس که آپنه دارد و با دستگاه مانیتور آپنه ترخیص می‌شوند نیاز به یادگیری cpr نوزاد دارند.

مشکلات تنفسی:

نوزاد نارس مشکلات تنفسی دارد و به اکسیژن اضافی یا ونتیلاتور مکانیکی نیاز دارد.

تقریبا همه نوزادان نارس تا قبل از ترخیص از NICU بهبود می‌یابند و نیازی به دستگاه اکسیژن ندارند.

با این حال، برخی از نوزادان نارس به یک بیماری مزمن ریوی به نام دیسپلازی برونکوپولمونری (BPD)مبتلا می‌شوند که شامل زخم و التهاب در ریه می‌شود. نوزادان مبتلا به BPD ممکن است برای مدت طولانی حتی پس از ترخیص به اکسیژن مکمل و دارو نیاز داشته باشند. آنها را می توان با اکسیژن یا دارو به خانه فرستاد.

مشکلات تغذیه

نوزاد نارس به تغذیه بیشتری نیاز دارد. زیرا باید زودتر به رشد مناسب برسند. اما همچنین مهم است که به آنها بیش از حد غذا ندهید.

زیرا روده آنها به طور کامل رشد نکرده است. کودک شما با یک برنامه غذایی خاص برای رفع نیازهای او مرخص می‌شود و ممکن است برای رشد خوب به شیر غلیظ تری نیاز داشته باشد.

برخی از نوزادان نارس ممکن است در هنگام شیر خوردن در هماهنگی مکیدن، بلعیدن و تنفس مشکل داشته باشند.در این شرایط باید به طور موقت با لوله NG (لوله ای که از بینی به معده می‌رود) یا از طریق لوله گاستروستومی تغذیه شوند.

در برخی موارد، نوزادان نارس که نمی‌توانند از طریق معده تغذیه شوند، از طریق ورید تغذیه می شوند.

عفونت:

مانند سایر سیستم‌های بدن، سیستم ایمنی یک نوزاد نارس به خوبی کودکان بزرگتر یا بزرگسالان کار نمی‌کند. این امر باعث می‌شود که نوزاد نارس‌ در معرض خطر ابتلا به عفونت‌ها (به ویژه عفونت‌های ویروسی) بعد از ترخیص باشند.

به طور معمول، نوزاد نارسی که از نظر پزشکی پایدار اما در NICU بستری است، واکسن‌ها را طبق برنامه‌های توصیه شده توسط پزشک دریافت می‌کند.

این نکته بسیار مهم است که تمام اعضای خانواده یک نوزاد نارس نسبت به انواع بیماری‌های تنفسی واکسینه باشند. چرا که نوزادان نارس مستعد مبتلا شدن به بیماری‌‎های تنفسی هستند و باید به شدت از آنها در این موارد مراقبت کرد.

آماده شدن برای ترخیص

ترخیص یک نوزاد نارس از بیمارستان یک فرآیند است. این فرآیند برای اطمینان از زنده ماندن و رشد نوزاد در خارج از بیمارستان طراحی شده است و والدین را آماده می‌کند تا به تنهایی از نوزادشان مراقبت کنند.

بعضی از بیمارستان‌ها به والدینی که نوزاد نارس دارند، قبل از ترخیص اجازه می‌دهند تا دوره ای را کنار نوزاد باشند تا مراقبت های لازم را بیاموزند. این درحالی است که پزشکان و پرستاران از این والدین پشتیبانی می‌کنند و در صورت نیاز اقدامات لازم را انجام می‌دهند.

همانطور که ارتباط شما با نوزاد پیشرفت می‌کند، به مرور برای روز ترخیص آماده شوید و اقدامت لازم را انجام دهید، اقداماتی مثل:

بررسی سوابق پزشکی و پوشش بیمه‌ای

انتخاب پزشک اطفال و گرفتن نوبت پزشکی

یادگیری CPR و دریافت آموزش های تخصصی

تصمیم گیری در مورد ختنه

وسایله نقلیه خود را با صندلی نوزاد تجهیز کنید

شرکت در جلسه معاینه ترخیص و از این دست اقدامات

ریه نوزاد نارس کی کامل می‌شود

رشد ریه در انسان در پنج مرحله مختلف اتفاق می‌افتد. پس در مرحله جنینی، ریه های نوزاد در مرحله‌ای به نام شبه غندولار رشد می‌کنند. در این مرحله که از حدود 5 هفته تا 17 هفته بارداری طول می‌کشد، می‌توان ریه‌های نوزاد را به تنه درختی تشبیه کرد که شاخه‌هایی از آن جوانه می‌زند.همینطور که نوزاد در داخل شکم مادر رشد می‌کند این شاخه‌ها بیشتر و بیشتر می‌شود.

مراحل بعدی به صورت مرحله‌ای از هفته 26 تا 35 هفته طول می‌کشد و در نهایت آخرین مرحله رشد ریه بعد از هفته 37 بارداری شروع می‌شود که در نوزادان نارس این مرحله خارج از رحم باید اتفاق بی‌افتد!   

اگرچه ممکن است به نظر برسد که رشد ریه‌های کودک تا زمان ترخیص به پایان رسیده است، اما در واقع مقدار زیادی از رشد در آخرین مرحله رشد ریه اتفاق می‌افتد.

در طول 3 سال اول زندگی کودک، ریه‌ها به رشد و بلوغ خود ادامه می‌دهند و به ساختار یک ریه بالغ تبدیل می‌شوند.

به طور خاص، آلوئول ها (“کیسه های” کوچکی که هوا را در ریه ها تبادل می کنند) در طول 3 سال اول زندگی به شکل گیری و رشد ادامه می‌دهند. این امر باعث افزایش سطح ریه ها می شود. آلوئول های بیشتر باعث رد و بدل شدن بیشتر هوا در ریه ها می‌شود.